مقدمه
پوست ما حاصل هزاران سال تکامل است، پوست یک اندام بسیار سازگار و چند منظوره است که از ما در برابر هجوم روزانه چالش های شیمیایی، فیزیکی و اشعه ماوراء بنفش محافظت می کند. این محیط خشن خارجی اغلب منجر به آسیب به پوست می شود، و بنابراین جای تعجب نیست که پوست ما دارای فرآیندهای ترمیمی پیچیده ای است که به آن اجازه می دهد سریع و کارآمد ترمیم شود.
بدن برای ترمیم زخم از دو مکانیسم استفاده می کند:
بازسازی بافت و ترمیم بافت
- بازسازی بافت
بازسازی بافت زمانی است که بدن با تکثیر سلول های یکسان، بافت آسیب دیده را جایگزین می کند. این روش درمانی ایده آل است. بافت بازسازی شده همان عملکرد قبلی را دارد و پوست شبیه ظاهر اصلی خود است. متأسفانه، بدن فقط می تواند انواع خاصی از سلول ها، مانند سلول های اپیتلیال را بازسازی کند.
- ترمیم بافت
ترمیم بافت یا ترمیم زخم زمانی است که بدن بافت پوستی یا زیر جلدی آسیب دیده یا تخریب شده را ترمیم می کند . اما در این حالت بافت ترمیم شده عملکرد تخصصی و ساختار اصلی خود را از دست می دهد. این فرآیند پیچیده‌تر است که باعث ایجاد اسکار و تغییر ظاهر پوست می‌شود.
بدیهی است که ترمیم زخم یک فرآیند بسیار پیچیده است که دنباله ای از رویدادها را دنبال می کند. ترمیم زخم یک فرآیند پیچیده و پویا است که توسط تعداد زیادی رویداد سلولی پشتیبانی می شود که باید برای ترمیم کارآمد بافت آسیب دیده هماهنگ شوند.
پوست ما برای ارتباط با محیط خارجی تخصص یافته است و انواع عملکردهای مهم هومئوستاتیک، از تنظیم پایداری حرارتی گرفته تا حس کردن محرک های بیرونی را ارائه می دهد. مهمتر از همه، پوست به عنوان یک سد دفاعی اولیه عمل می کند و از خشک شدن و آسیب مکانیکی، شیمیایی، حرارتی و نوری به اندام های داخلی جلوگیری می کند. این دفاع به یک پاسخ سد ایمنی پیچیده گسترش می‌یابد که در برابر عفونت‌های بیماری‌زا محافظت می‌کند.
پوست همچنین مکانیسم‌های کارآمد و سریعی را برای بستن شکاف‌های خود در فرآیندی که در مجموع به عنوان پاسخ بهبود زخم شناخته می‌شود، ایجاد کرده است. ترمیم زخم به طور کلاسیک به چهار مرحله اصلی ساده شده است: هموستاز، التهاب، تکثیر و بازسازی پوست
توالی وقایع در بهبود زخم
پس از آسیب بافتی از طریق یک برش، پاسخ اولیه معمولاً خونریزی است. آبشار انقباض عروق و انعقاد با خون لخته شده شروع می شود که بلافاصله زخم را آغشته می کند و منجر به هموستاز می شود و با کم شدن آب بدن، دلمه ایجاد می شود. هجوم سلول های التهابی با آزاد شدن مواد سلولی و واسطه ها به دنبال دارد. رگ زایی و اپیتلیال شدن مجدد اتفاق می افتد و رسوب اجزای سلولی و خارج سلولی جدید رخ می دهد.
مرحله اولیه – هموستاز
آسیب اولیه منجر به خروج خون و مایع لنفاوی می شود. این نیز فرآیندی است که طی آن انعقاد ترمیمی اولیه ایجاد می شود. هر دو مکانیسم لخته شدن درونی و بیرونی فعال می شوند. مکانیسم درونی از ترومبوسیت ها و مکانیسم بیرونی از بافت های آسیب دیده تشکیل می شود.
مرحله دوم – التهاب
اگر فاز ۱ اساساً در مورد انعقاد است، فاز دوم که فاز دفاعی/التهاب نامیده می‌شود، بر از بین بردن باکتری‌ها و از بین بردن زباله‌ها تمرکز می‌کند و اساساً بستر زخم را برای رشد بافت جدید آماده می‌کند.
در مرحله ۲، نوعی از گلبول های سفید خون به نام نوتروفیل ها وارد زخم می شوند تا باکتری ها را از بین ببرند و باقی مانده ها را از بین ببرند. این سلول ها اغلب بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از آسیب به اوج جمعیت خود می رسند و پس از سه روز تعداد آنها به شدت کاهش می یابد. با خروج گلبول های سفید، سلول های تخصصی به نام ماکروفاژها برای ادامه پاکسازی زباله ها وارد می شوند. این سلول‌ها همچنین فاکتورهای رشد و پروتئین‌هایی ترشح می‌کنند که سلول‌های سیستم ایمنی را به سمت زخم جذب می‌کنند تا ترمیم بافت را تسهیل کنند. این مرحله اغلب چهار تا شش روز طول می کشد و اغلب با ادم، اریتم (قرمزی پوست)، گرما و درد همراه است.
۳: فاز پرولیفراتیو (تکثیر)
هنگامی که زخم پاک شد، زخم وارد فاز ۳، مرحله تکثیر، می شود، جایی که تمرکز بر پر کردن و پوشاندن زخم است.
فاز پرولیفراتیو ( فاز تکثیر) دارای سه مرحله مجزا است:
۱) پر کردن زخم.
۲) انقباض حاشیه زخم.
۳) پوشاندن زخم (اپیتلیالیزاسیون).
در مرحله اول، بافت گرانوله قرمز براق، بستر زخم را با بافت همبند پر می کند و رگ های خونی جدید تشکیل می شود. در حین انقباض، حاشیه زخم منقبض شده و به سمت مرکز زخم کشیده می شود. در مرحله سوم، سلول‌های اپیتلیال از بستر یا حاشیه‌های زخم بیرون می‌آیند و به شکل جهشی در سراسر بستر زخم شروع به مهاجرت می‌کنند تا جایی که زخم با اپیتلیوم پوشانده می‌شود. مرحله پرولیفراتیو اغلب بین ۴ تا ۲۴ روز طول می کشد.
فاز ۴: مرحله بلوغ
در طول مرحله بلوغ، بافت جدید به آرامی قدرت و انعطاف پذیری پیدا می کند. در اینجا، الیاف کلاژن سازماندهی مجدد می‌شوند، بافت بازسازی می‌شود و بالغ می‌شود و استحکام کششی کلی افزایش می‌یابد (اگرچه حداکثر استحکام به ۸۰٪ استحکام قبل از آسیب محدود می‌شود). مرحله بلوغ از زخمی به زخم دیگر بسیار متفاوت است و اغلب از ۲۱ روز تا دو سال طول می کشد.
روند بهبودی قابل توجه و پیچیده است و همچنین به دلیل عوامل موضعی و سیستمیک از جمله رطوبت، عفونت و خیساندن (محلی) مستعد وقفه است. و سن، وضعیت تغذیه، تیپ بدنی (سیستمیک). هنگامی که محیط درمانی مناسب ایجاد شود، بدن به روش های شگفت انگیزی برای بهبود و جایگزینی بافت های از بین رفته کار می کند.
دسته بندی های ترمیم زخم
اگر چه دسته های مختلفی از ترمیم زخم شرح داده شده است، نتیجه نهایی هر فرآیند بهبودی ترمیم زخم است.
دسته ۱
ترمیم زخم اولیه، ظرف چند ساعت پس از برش جراحی تمام ضخامت پوست (لایه کامل پوست و زیر پوست) اتفاق می‌افتد.
دسته ۲
اگر لبه های زخم بلافاصله نزدیک نشوند، بهبود اولیه زخم با تاخیر اتفاق می افتد. این نوع بهبود ممکن است در مورد زخم های آلوده مورد نظر باشد. معمولاً زخم در این نقطه با جراحی بسته می‌شود و اگر «پاکسازی» زخم ناقص باشد، التهاب مزمن ایجاد می‌شود و در نتیجه زخم‌های برجسته ایجاد می‌شود.
دسته ۳
در این نوع ترمیم، زخم هایی که تمام ضخامت پوست را درگیر کرده اند، اجازه بسته شدن و بهبودی پیدا می کند. بهبود ثانویه منجر به یک پاسخ التهابی می شود که شدیدتر از بهبود اولیه زخم است. علاوه بر این، به دلیل نیاز به بسته شدن زخم، مقدار بیشتری از بافت گرانولوماتوز ساخته می شود. بهبود ثانویه منجر به انقباض شدید زخم ها می شود.
دسته ۴
اگر فقط اپیدرم یا اپیدرم و درم سطحی درگیر باشد این دسته از ترمیم رخ داده است.
چه مدت طول می کشد تا یک زخم خوب شود؟
زخم ها را می توان به دو دسته زخم های حاد و مزمن تقسیم کرد. زخم های حاد به سرعت و با کمترین عوارض خود را ترمیم می کنند. اگر فردی سالم است، زخم حاد باید ظرف سه هفته بهبود یابد. در چنین مواردی، مدل سازی مجدد به طور معمول ظرف یک سال آینده یا بیشتر اتفاق می افتد.
با این حال، اگر زخم در یکی از چهار مرحله بهبود گیر کند، ممکن است به سختی بهبود یابد یا مزمن شود. یافتن درمان مناسب برای زخم های مزمن می تواند چالش برانگیز باشد. تحقیقات نشان می دهد که یافتن پانسمان مناسب بخش کلیدی مدیریت موثر زخم های مزمن است. شما باید پانسمان را بر اساس ارزیابی زخم و مایع آن یا ترشحات آن انتخاب کنید.
انتخاب پانسمان موثر در ترمیم زخم
اگر با بیمار مبتلا به زخم مزمن کار می کنید، هدف شما باید انتخاب پانسمانی باشد که به ایجاد یک محیط درمانی بهینه کمک کند.
یک پانسمان موثر باید:
- مطابق با بستر زخم؛
- دارای خواص ضد میکروبی؛
- جذب ترشحات اضافی از بستر زخم؛
- از لبه های زخم و پوست اطراف زخم محافظت کنید.
- حفظ یک محیط درمانی مرطوب ؛
- راحت و مقرون به صرفه باشد؛ و
- برداشتن و مراقبت از بیمار برای بیمار آسان باشد.
جمع بندی
این فرآیند به اندازه کافی ساده به نظر می رسد، اما بهبود زخم در واقع بسیار پیچیده است و شامل یک سری سیگنال های شیمیایی طولانی است. برخی عوامل می توانند روند بهبودی را به طور کامل کند کرده یا از آن جلوگیری کنند.
یکی از چشمگیرترین عوامل کاهش یا کمبود خون رسانی به زخم است. اکسیژن و مواد مغذی که خون جدید به زخم منتقل می کند برای بهبود موفقیت آمیز ضروری است. زخمی که خون کافی دریافت نمی کند ممکن است حداقل دو برابر بیشتر طول بکشد تا التیام یابد، اگر اصلاً خوب شود. بر اساس برخی تخمین ها، حدود ۶.۵ میلیون نفر در ایالات متحده از زخم هایی رنج می برند که به خوبی بهبود نمی یابند. به این زخم‌ها، زخم‌های مزمن می‌گویند که بیشتر در افراد مسن یا افراد مبتلا به دیابت، فشار خون بالا، چاقی یا سایر بیماری‌های عروقی دیده می‌شود.
اگر زخمی دارید که در یک بازه زمانی معقول بهبود نمی یابد، با کارشناسان زخم تماس بگیرید. اگر به نظر می رسد که آسیب شما بدتر می شود یا عفونی به نظر می رسد – یعنی اگر متورم تر، در لمس گرم، دردناک یا ترشح چرک است – فوراً به کارشناس زخم مراجعه کنید.
منبع : فارماتیپس (pharmatips)
