رژیم غذایی در اختلال دوقطبی + نکات تغذیه ای که در رژیم غذایی افراد دو قطبی باید در نظر گرفت؟
رژیم غذایی در اختلال دوقطبی اهمیت ویژه‌ای دارد. چرا که تمام غذاهایی که به صورت روزانه مصرف می‌کنید در تغییرات خلق و خوی شما تاثیرگذارند. اما این تاثیر، در افرادی که به بیماری دوقطبی مبتلا هستند، بسیار چشمگیر است. به همین خاطر، بایدها و نبایدهای زیادی در خصوص رژیم غذایی این افراد وجود دارد. در ادامه این مقاله، شما را با مهمترین نکات جهت درمان اختلال دوقطبی با رژیم غذایی آشنا می‌کنیم. همراه ما باشید.
قبل از اینکه به بررسی تاثیر رژیم غذایی در اختلال دوقطبی بپردازیم، بهتر است نگاهی کوتاه به این بیماری و نشانه‌هایش داشته باشیم.
اختلال دوقطبی یکی از پیچیده‌ترین مشکلات روحی و روانی است که در آن خلق و خوی فرد در طی بازه‌های زمانی مختلف، دستخوش تغییرات زیادی است. تغییرات رفتاری در این دسته از افراد می‌تواند بسیار خفیف و یا شدید باشد. تغییرات رفتاری گاها در طی چند ساعت ایجاد شده و برطرف می‌شوند. در حالی که در برخی دیگر این تغییرات به آرامی نمایان شده و برای چند روز نیز ماندگار هستند.
به همین خاطر تشخیص بیماری دو قطبی کار بسیار مشکل و پیچیده‌ای بوده و باید توسط افراد متخصص انجام شود. چرا که برای تشخیص درست، هیچ آزمایش پزشکی وجود نداشته و در برخی موارد، علائم این بیماری می‌تواند با سایر بیماری‌های روانی، هم‌پوشانی داشته باشد. به این خاطر که نشانه‌های این بیماری نه تنها خلق و خوی وی را تحت تاثیر قرار داده بلکه بر سایر جنبه‌های زندگی وی، مانند کیفیت خواب، میزان انرژی، تفکرات و … نیز تاثیرگذار است.
بر اساس آمار جهانی، نرخ ابتلا به این بیماری در افراد روز به روز در حال افزایش است. به همین خاطر، در حال حاضر می‌توان گفت چیزی حدود ۳ الی ۴ درصد از افراد می‌توانند به این بیماری مبتلا باشند.
رژیم غذایی در اختلال دو قطبی چگونه باید باشد؟
در حالت کلی می‌توان گفت که هیچ رژیم غذایی خاصی برای افراد مبتلا به دو قطبی وجود ندارد. اگر چه که با رعایت یک رژیم غذایی در اختلال دو قطبی می‌توان تا حد زیادی عوارض این بیماری را کنترل کرد.
بنابراین موارد زیر را هنگام تهیه رژیم غذایی برای اختلال دو قطبی مد نظر داشته باشید:
- عدم استفاده از رژیم غذایی اروپایی برای افرادی که بیماری دوقطبی مبتلا هستند. چرا که این نوع رژیم غذایی شامل مقدار زیادی گوشت قرمز، چربی‌های اشباع شده و کربوهیدرات‌های ساده است. این مواد غذایی می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های چاقی، دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. گرچه عدم مصرف این نوع رژیم غذایی به صورت مستقیم در درمان بیماری دو قطبی تاثیرگذار نیست، اما می‌تواند به سلامت عمومی فرد کمک شایانی داشته باشد.
- استفاده از مواد غذایی مغذی به صورت متعادل. این مواد غذایی شامل میوه‌های تازه، سبزیجات، حبوبات، غلات سبوس‌دار، گوشت بدون چربی، ماهی آب‌های سرد، تخم مرغ، لبنیات کم چرب، محصولات سویا و آجیل و دانه می‌باشند.
- محاسبه میزان کالری مصرفی، یکی از مهمترین مواردی است که هنگام تنظیم رژیم غذایی در اختلال دو قطبی باید در نظر داشت. بر اساس برخی از نتایج آزمایشات پزشکی، افرادی که به بیماری دوقطبی مبتلا هستند، بیشتر در معرض خطر افزایش وزن و چاقی مفرط می‌باشند.
آیا روغن ماهی در بهبود اثرات بیماری دوقطبی موثر است؟
بر اساس آنچه که از سوی انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه می‌شود، مصرف دو بار در هفته ماهی که سرخ نشده باشد، می‌تواند در بهبود این بیماری روحی و روانی، بسیار موثر باشد. بهترین ماهی‌هایی که توسط همین انجمن توصیه می‌شوند، عبارت هستند از:
- تن آلباسور
- آنچوی ها
- شاهرخ
- ماهی خال مخالی
- ماهی سالمون
- ساردین
- ماهی قزل آلا
در صورتی که شما از آن دسته از افرادی هستید که به ماهی علاقه‌ای ندارید، می‌توانید از روغن ماهی استفاده کنید. هرچند که هنوز تاثیر مستقیم روغن ماهی در بهبود این بیماری مشخص نشده است، اما بر همگان واضح است که مصرف روغن ماهی موجب سلامت هرچه بهتر قلب می‌شود.
از طرف دیگر، برخی از متخصصان معتقد هستند که اسید چرب امگا ۳ موجود در روغن ماهی می‌تواند موجب کاهش اثر اختلالات بیماری دوقطبی شود. خصوصا افرادی که خطر احتمال به بیماری قلبی، عروقی یا تری گلیسیرید در آنها بیشتر است.
چرا که بر اساس آزمایشات انجام شده بر یک جامعه آماری ۷۵ نفری، یکی از مزایای استفاده از روغن ماهی در رژیم غذایی در اختلال دوقطبی، کاهش علائم افسردگی می‌باشد. اما با وجود مغایرت‌هایی که در نتایج آزمایشات وجود دارد، مصرف روغن ماهی برای درمان اختلال دو قطبی به صورت رسمی توصیه نمی‌شود.
توجه: در صورتی که گیاهخوار یا وگان هستید، می‌توانید از گردو، تخمه و روغن کانولا حاوی اسید آلفا لینولنیک (ALA) که خواصی مشابه با روغن ماهی دارند، استفاده نمایید.
نکات تغذیه ای که در رژیم غذایی افراد دو قطبی باید در نظر گرفت
مصرف کافئین بیش از حد اعتدال
به هیچ وجه مصرف کافئین در رژیم غذایی در اختلال دوقطبی نباید به صورت ناگهانی قطع شود.
مصرف کافئین، می‌تواند در بیماران دو قطبی داشته برای مدت زمانی کوتاه حالت سرخوشی بدهد. اما می‌تواند مجوب تشدید مشکلات خواب تپش قلب، افزایش فشار خون، سوزش معده یا مری و سردرد در آنها شود.
قطع مصرف غذاهای پرچرب جهت جلوگیری از چاقی
جالب است بدانید که مصرف غذاهای پرچرب، می‌تواند روند جذب برخی از داروهای دوقطبی را به تاخیر بیاندازد. به عنوان مثال، در صورتی که داروهای مهارکننده مانند MAO مصرف می‌کنید، از مصرف غذاهای زیر در رژیم غذایی در اختلال دو قطبی، خودداری کنید:
- موز خیلی رسیده یا نرسیده
- آبجو
- پنیر تخمیر شده
- سس سویا
نکته جانبی: رژیم غذایی در اختلال دو قطبی نباید شامل مکمل‌های گیاهی باشد. چرا که برخی مواقع این دو نوع دارو با یکدیگر تداخل پیدا کرده و مشکلات جدی برای فرد ایجاد می‌کنند.
تاثیر مصرف الکل در اختلال دو قطبی
به طور کلی، مصرف الکل چه در رژیم غذایی در اختلال دوقطبی و چه برای افراد سالم، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. برخی از افراد جهت کاهش اثرات و مشکلات دو قطبی بودن، رو به سوی مصرف الکل می‌برند. در حالی که مصرف الکل می‌تواند تنش‌های روزانه را تا حد زیادی کاهش دهد، اما در دراز مدت حالات افسردگی در بیماران دوقطبی را در فرد شدت می‌بخشد.
مصرف داروی دو قطبی با غذا یا بدون غذا؟
طرز مصرف هر داروی دو قطبی با داروی دیگر متفاوت است. به همین خاطر نمی‌توان یک نسخه کلی برای تمامی داروهای دو قطبی با غذا تجویز کرد. بنابراین قبل از مصرف هریک از داروهای تجویز شده، در مورد نحوه مصرف هریک از آنها با غذا یا بدون غذا، از پزشکتان سوال کنید. آیا تمام داروهای اختلال دو قطبی باعث افزایش وزن می شوند؟ برا جواب به این سوال مقاله مربوطه را از مجله اکسیر سلامت مطالعه کنید.
